اقتدار جاوید
تے مینوں افسوس اے کہ میرا ناں استعمال ہویا یاں کسے نے غلط استعمال کیتا۔ ہر صوبے نوں جتھے مسلم لیگ اسمبلی پارٹی تشکیل دتی جا چکی اے ایہ مشورہ دیواں گا کہ خودمختارانہ آزادانہ تے منصفانہ طور تے اپنا لیڈر منتخب کرن۔ مسٹر عبدالجلیل صدر کان پور جمعیت علمائے ہند نے کہیا اے کہ بھاویں تقسیم ہند توں اسیں سارے دکھی آں پر ایہ گل ذہن نشین رہوے کہ ایہ اک عارضی فیصلہ اے جہڑا برطانوی حکومت نے کیتا اے۔ اک دن انڈیا فیر یونائیٹڈ ہو جاوے گا۔
مغربی بنگال انڈیا دی حکومت نے کہیا اے کہ اوہ یوم آزادی تے اپنا جھنڈا لہران گے پر چراغاںدا پربندھ نہیں ہووے گا کیوں جے بنگال دی تقسیم نال ادھی بنگالی قوم دکھی اے۔ قائد نے ساڈے لئی کس قسم دا ملک بنان دا ذکر کیتا سی۔ محمدسعید نے اپنی تالیف کردہ کتاب وچ اڑائی گئی ایس دھوڑ نوں صاف کر دتا اے جو دو نسلاں توں ہوندی ہوندی ساڈے تک اپڑی سی تے اسیں اوہنوں اپنا عین فرض منصبی سمجھدے ہوئے ایس گرد نوں ہور پھیلا کے اگلی نسل تک منتقل کر رہے سن۔ ایہ کتاب اک تحفہ اے۔ ایہدے مندرجات ویکھ کے ای پتہ پانی ہو جاندا اے کہ کس دقیق نظری دے نال لکھاری نے قائد دے فرمودات نوں اکٹھا کیتا اے۔ قائد دے کیہ خواب تے تصورات سن تے ساڈے نام نہاد رہنماواں نے ایس ملک دا کیویں حلیہ وگاڑ دتا۔ ایہناں فرمودات دے مطابق قائد نے کہیا کہ پاکستان عالم وجود وچ آ چکیا اے تے ایہ گل میرے لئی باعث اطمینان اے کہ نواں ملک اک قطرہ خون گرائے بناں حاصل کر لیااے۔ اقلیتاں دے مسئلے تے فارمولے تک کاغذی قرارداداں دا قائل نہیں جہدی الٹی سدھی تاویل کیتی جاوے۔
دس اگست 1947ء نوں قائد نے اپنے اک پیغام وچ قبائلیاں نوں یقین دوایا اے کہ بلوچستان دے رسم و رواج‘ قنون تے الائونسز تے معاہدے جاری رہن گے تے حکومت پاکستان اوس ویلے تک ایہناں وچ تبدیلی نہیں کرے گی جدوں تک کہ قبائلیاں نال مشاورت نہ کر لئی جاوے۔ 11اگست 1947ء نوں آئین ساز اسمبلی نال خطاب کردے ہوئے قائداعظم نے آکھیا کہ ایس حکومت دا پہلا فرض ایہہ وے کہ اوہ امن و امان برقرار رکھے تاں جے لوکاں دے جان و مال تے اوہناں دے مذہبی عقیدے نوں مکمل طور تے تحفظ دیوے۔ مینوں پتہ اے کہ کجھ لوک اجہے نیں جہناں نوں ہند دی تقسیم تے پنجاب تے بنگال دے بٹوارے دے نال اتفاق نہیں۔ تقسیم دے خلاف بہت کجھ کہیا جا چکیا اے میری رائے وچ ایس مسئلے دا کوئی ہور حل وی نہیں سی۔ مینوں یقین اے کہ تریخ ایہدے حق وچ فیصلہ صادر کرے گی۔ ہو سکدا اے ایہ رائے ٹھیک ٹھیک ہووے تے ہو سکدا اے ٹھیک نہ ہووے پر ایہدا فیصلہ وی وقت ای کرے گا۔ جے اسیں پاکستان نوں خوش ویکھنا چاہنے آں تے سارا دھیان لوکاں دی فلاح و بہبود تے دینا چاہیدا اے۔ سانوں اوس جذبے دے تحت کم کرنا چاہیدا اے کہ ہندو فرقہ تے مسلمان قومیت دے چند در چندزاویے ختم ہو جان گے۔ ہن تسیں آزاد او اپنے مندراں وچ جائو‘ اپنیاں مسجداں وچ جائو یاں کسے ہور عبادت گاہ وچ۔
12اگست 1947ء آئین ساز اسمبلی وچ لیاقت علی خان نے مسٹر محمدعلی جناح لئی قائداعظم دا ٹائٹل بولن لکھن تے سرکاری کاغذات وچ استعمال کرن دی قرارداد پیش کیتی۔ کانگریس دے ارکان نے ایہدی مخالفت کیتی تے آکھیا کہ جناح تے ایس ٹائٹل نوں پسند نہیں کردے سگوں اصولی طورتے اوہ ایہ کہندے نیں کہ ایہ طے کر لیا جاوے کہ پاکستان وچ کسے نوں وی کوئی ٹائٹل نہیں دتا جاوے گا۔ ڈیلی گزٹ نے تیراں اگست دے اداریے وچ لکھیا کہ جناح دی کل دی تقریر دنیا دے سیاسی لٹریچر وچ سنہری حرفاں نال لکھی جاوے گی۔ ایہ Orientation New نویں بنیاد اے۔ سانوں یقین سی کہ مسٹر جناح جو فیروزشاہ مہتہ دے شاگرد نیں اک دن اتحاد دے روایتی رول وچ نظر آن گے۔ 13اگست 1947ء وچ زور دے کے کہنا چاہنا واں کہ اسیں اوس جذبے نوں سراہنے آں جہدے تحت ایس ویلے سرکاری ملازمت تے مسلح فوجاں وچ موجود حکام نے عبوری طور تے پاکستان لئی اپنی خدمات پیش کیتیاں۔ عظیم شہنشاہ اکبر نے ساریاں اقلیتاں دے نال رواداری تے حسن سلوک دا مظاہرہ کیتا۔ ایہ کوئی نویں گل نہیں سی ایہدی ابتدا اج توں تیراں سو ورھے پہلاں ساڈے پیارے پیغمبر حضرت محمد مصطفیؐ ہوراں کر دتی سی۔ آپؐ ہوراں نے زبان نال ای نہیں اپنے عمل نال یہود و نصاریٰ تے فتح حاصل کرن مگروں بڑا چنگا سلوک کیتا۔ اوہناں دے نال رواداری ورتی تے اوہناں دے عقیدے دا احترام کیتا۔
15 اگست 1947ء قائدنے پاکستان دے شہریاں دے ناں نشری تقریر وچ پاکستان دے قیام‘ اقلیتاں دے تحفظ‘ امن و امان دے قیام تے گوانڈھیاں نال پرامن تعلقات تے زور دتا اے۔ 16اگست 1947ء پاکستان دے گورنر جنرل محمدعلی جناح نے اک آرڈر جاری کیتا اے جہدے تحت بلوچستان دے قبائلی علاقیاں وچ لاگو قنوناں تے اوہناں نوں ملن والی سبسڈی‘ چوداں اگست 1947ء دے بعد وی جاری رہن گئیاں۔ ستاراں اگست 1947ء قائد نے اپنی نشری تقریر وچ آکھیا اے کہ نویں مملکت دی تخلیق دی وجہ نال سانوں ایہ موقع ملیا اے کہ اسیں دنیا نوں دکھا سکیے کہ اک قوم جو بہت سارے عناصر تے مشتمل اے کس طرح امن و آشتی دے نال رہ سکدی اے تے ذات پات تے عقیدے دی تمیز دے بناں سارے شہریاں دی بہتری دے کم کر سکدی اے۔ آئو اسیں اپنے قول‘ عمل تے افکار دے راہیں ایہ گل اقلیتاں دے ذہن نشین کرا دیئے کہ جدوں تک اوہ پاکستان دے وفادار شہریاں دی حیثیت نال اپنے فرائض تے ذمہ داریاں نبھاندے رہن گے اوہناں نوں کسے چیز توں ڈرن دی لوڑ نہیں۔ ستاراں اگست 1947ء ایہناں بنیادی تصورات دی صراحت دا ای نتیجہ سی کہ جی ایم سید دا بیان بائی اگست 1947 دے سول اینڈ ملٹری گزٹ وچ چھپیا سی۔ جہدے مطابق بظاہر مسلم لیگ دا ایہ رویہ ٹھیک سمت ول اک قدم اے تے میں اک سوشلسٹ دے طور تے ایہدا سواگت کرنا واں تے مسلم لیگ دی ایس نویں سوچ دا سواگت کرنا واں۔٭
